Projekt 2016, Kahumbu, Skoalle mei 3 klasselokalen

Weromsjen Wout Merkus

Oan it begjin fan it jier waard ik per e-mail frege troch Herman Bouma oft ik 6 wiken helpe woe klassen te bouwen yn Zambia. Earst moast ik wenne oan it idee om hielendal nei Zambia te gean, mar nei in persoanlik petear mei Herman waard ik entûsjast en besleat ik mei te gean. Trije juny wie it safier, Herman Bouma, Cees Anema en ik binne oer Dubai nei Lusaka, de haadstêd fan Zambia, flein. Doe’t wy yn Lusaka oankamen wachten dêr Johannes Bouma, de hear Limata en leden fan it BmB-bestjoer. Wy gongen nei Kaoma, wêr’t wy 6 wiken yn in gasthús bliuwe soene. In hiele oare wrâld as Nederlân, in protte bern dy’t oeren rinne moatte om nei har skoalle te kommen. Froulju dy’t grienten en wetter op ‘e holle drage en manlju dy’t houtskoalsekken efterop har fytsen ferfiere. De measte minsken dêr wenje yn liemen hutten mei in reitdak. D’r is in soad earmoede dêr. Yn ‘e earste pear wiken hawwe Cees en ik in soad ûnderhâld útfierd op’ e skoallen dy’t al earder boud waarden troch BmB. Yn prinsipe is dit de ferantwurdlikens fan ‘e steat, mar it hat dêr gjin prioriteit. Wy hawwe ek iepen kasten makke op 10 skoallen foar it bewarjen fan boeken en skriften, om’t se oars altyd op ‘e flier leine. Wy hawwe ek mei wurke oan ‘e nije skoalle yn Luampa-Kahumbu. Dit waard oplevere yn ‘e lêste wike dat wy der wiene, om’t pater Johannes Bouma foar altyd mei ús nei Nederlân werom soe. Ik ha in soad bewûndering krigen foar it BmB-bestjoer yn Zambia, dat dêr in soad wurk docht en altyd ree stean moat. Ik ha mei in protte wille mei Herman en Cees gearwurke oan de skoallen fan BmB.

Weromsjen Cees Anema

Foarôf, nei de útlis fan Herman, sjochst wol in bytsje op tsjin it ûnbekende mei ôfwikend iten, sinne en primitive akkommodaasje, mar alles it is my hûndert parten meifallen. Hiel aardige minsken dy’t ús poerbêst fersoarge hawwe mei de hiel beheinde boarnen dy’t se hawwe. It foel my op dat hoe langer as’t der bist hoe fanselssprekkender it wurdt. Wy hawwe nei alle lokaasjes fan BmB west en hawwe ûnderhâld dien oan doarren, skarnieren, slotten en doarkrukken. En fierder krigen alle lokaasjes in oantal houten rekken. Dy moasten wy sels meitsje fan plaatmateriaal. De platen moasten sa sunich mooglik brûkt wurde, om’t ôffal te djoer is. Wy makken strakke en boartlike kasten ôfhinklik fan ‘e mooglikheden. De lêste wike binne wy ​​nei Johannes yn Makeni gien om in dakreparaasje út te fieren. Dêr wiene de nedige swiere tûken opfallen by it roaien fan beammen. Foar Johannes wiene dit de lêste dagen yn Zambia en dit waard op in fleurige wize oandacht oan jûn. Dêr mochten wy by wêze. Ofspraken meitsje en foarút tinke is hiel lestich foar in Zambian. Se sjogge net altyd it nut en it foardiel hjirfan. Technysk ûnderwiis soe in wolkomme oanfolling wêze, sadat se de nijboude skoallen sels ûnderhâlde kinne. Se binne grif handich sjoen de dingen dy’t se meitsje en te keap oanbiede, allinich ûntbrekt de kwaliteit noch. D’r is noch romte foar ferbettering, mar de rêst en freonlikens fan in Zambiaan meie wat my oanbelanget, nei it Westen oerkomme kinne. Ik ha in hiel slagge reis hân, mei fanwege de goede relaasje mei Wout Merkus en Herman Bouma.

Weromsjen Herman Bouma

Dit jier net mei trije, lykas de foargeande 10 jier, mar mei twa bouwarbeiders nei Kaoma reizge. Sil dat slagje? Fansels! Wy hawwe allegear deselde hâlding: wy sille der opnij in sukses fan meitsje. En it is in súkses wurden. It wie as fan âlds foar my! Ut de ferhalen fan fan Wout en Cees kin sjoen wurde dat se foaral dwaande wiene mei ûnderhâldswurk en it meitsjen fan kasten. Lykas elk jier bestie myn baan opnij út it oerlizzen mei de lokale befolking. Harkje nei har winsken foar de takomst. Harrentakomst! En der binne, leau ik, in protte winsken! Spitigernôch te folle om allegear te ferfoljen. De jûn falt betiid yn Kaoma, dus lange jûnen. In geweldige kâns om soms de troch BmB te folgjen koers te besprekken. Is BmB noch op ‘e goede wei of moat it roer om? As dat sa is, radikaal of bytsje by bytsje? Bouwers foar seis wiken nei Kaoma stjoere is dat net te lang? Is it net slimmer om Zambiaanske jonges te trenen om goede bouwarbeiders te wêzen dan om sels te helpen mei it bouwen? Binne d’r learkrêften dy’t in pear wiken lesjaan wolle? Hoe lang ha jo nedich om immen in goede oplieding te jaan? De antwurden op al dizze fragen lykje frijwat foar de hân te lizzen, mar de ymplemintaasje is folle dreger. Oh ja, ik fotografearje ek om ûnder oare dizze nijsbrief op te fleurjen!